Бадахшон макони сайёҳист
Сайёҳӣ яке аз соҳаҳои муҳими бо шуғл фаро гирифтани аҳолии қобили меҳнат, баланд бардоштани сатҳи зиндагии мардум, рушди дигар соҳаҳои хизматрасониву истеҳсолӣ, инчунин муарификунандаи таъриху фарҳанг, табиат ва анъанаҳои миллӣ ба ҳисоб меравад.
Пайдоиши сайёхи дар дунё аз ҳисоби муносбатҳои тиҷоратӣ дар байни давлатҳо ба миён омадаст. Сайёҳӣ барои васеъ гардидани ҷаҳонбинӣ,шинохти фарҳанги миллату халқиятҳои гуногун ва дар маҷмуъ тафаккури инсон нақши муҳим аст.
Боиси тазаккур аст,ки сайёҳони хориҷӣ пеш аз ҳама ба манзараҳои табиӣ ва обҳои шифобахш, қуллаҳои барфпӯш, ҳайвоноти нодир, растаниҳои доруворӣ, ҳавои хушу муътадил, меваҳои тару тоза ва аз ҷиҳати экологӣ тоза мутаваҷҷеҳ мебошанд.
Маҳз барои ҳамин ворид шудани сайёҳон ба кишвари мо Тоҷикистони биҳиштосо ва алалхусус Бадахшони кӯҳӣ сол аз сол афзуда истодааст. “Боми ҷаҳон» ном гирифтани вилояти мо имрӯзҳо вирди забони ҳамагон буда,онро эътироф менамоянд. Ба гуфтаи бархе аз сайёҳҳон дар назарашон Боми Ҷаҳон ягона гӯшаи оламаст, ки дар инҷо дар нишонаҳои чор фасли солро мушоҳида кардан мумкин аст. Зимистон сербарф, баҳор еҳёи табиат, гулгулшукуфӣ, тобистон гарми хуш аз барои иҳота намудани кӯҳхои сарбафалаккашида саҳаргоҳон ва бегоҳирӯзӣ салқин, рузона гарм ва мавсими тирамоҳ бошад зарин,бисёр зебо ,агар дар дигар минтақаҳо мева ва сабзавот аз пухтан боз мемонанд дар диёри мо ҳамоно меваҳо дар пухту пазанд ва сабзавот дар ҳоли сабзишанд ва то охири моҳи тирамоҳ мардум аз меваи тару тоза ва сабзавоти тозаи экологӣ нуши ҷон мекунанд .
Соли дуввум аст, ки дар ҳудуди ВМКБ фестивали экологии табиати ваҳшӣ доир мегардад. Ташкилкунандагони он ба чунин қарор омаданд, ки ҳамасола чунин фестивалро навбат ба навбат дар ҳамаи минтақаҳои Бадахшон доир намоянд. Ҷойи баргузории фестивал мавзеъи Қалъаи Қаҳқаҳаи деҳаи Намадгут қарор дода шуд. Интихоби макони баргузории фестивал тасодуфи нест, чаро, ки водии Вахонро осорхонаи кушод ё зинда меноманд, Силсилақалъаҳои қадима, ки бунёдашон ба асрҳои 2 -3 то мелод рост меояд аз таърихи пурғанинии ин диёр дарак медиҳанд. Чун дигар манотиқи Бадахшон водии Вахони Ишкошим макони шикорчиёни қадима будааст, ба ин хотир дар назди остонҳо, ҷойҳои муқаддас ва қариб дар ҳамаи хонаҳои бадахшонӣ, сари бомҳо ва даруни хонаҳо шохҳои бузи кӯҳиро дидан мумкин аст, ки ин аз аз муқаддас будани онҳо ва ҳосияти хуб доштани онҳо шаҳодат медиҳад. Мавзеъи Намадгут на танҳо яке аз ёдгориҳои қадимаи таърихист, балки макони сукунати бузҳои кӯҳӣ будааст ва мардум нахуст аз баракати ин неъмати худодод рӯзгори худро пеш мебурданд. Ба хотири шиносоӣ пайдо намудан бо фарҳанги шикор, ҳифзи ҳайвоноти нодир ва муносибати мардуми таҳҷоӣ ба онҳо сайёҳони хориҷӣ, намояндагони ҷамъиятии тоҷикон дар шаҳри Маскав ва Санкт- Петербург ва меҳмонони зиёд аз манотиқи мухталифи Тоҷикистон ба деҳаи Намадгути ноҳияи Ишкошим омаданд.
Фестивали мазкур як маҳфили бузурге буд, ки бойгариҳои табиӣ, нозукиҳои он ва ба тарзи дуруст истифодаи он таваҷҷуҳи ҳамагонро ба худ ҷалб намуд.
Бояд зикр намуд, ки тамоми ҳайвонот дар баробари инсон мавҷудоти зиндаанд ва касе ҳақ надорад онҳоро нест намояд, балки дар назди инсон вазифа монда шуд, то ки онҳоро ҳифз намояд. Дар ҳудуди вилоят теъдоди бузҳои куҳӣ, бузи пармашох ва гӯсфанди куҳӣ басо зиёд буданд ва дар наздикии деҳа онҳо сайру гашта карданд. Мақсади асосии баргузории фестивал низ дар муҳофизати табиат еҳё намудани фарҳанги ниёгон ва бойгариҳои он, ғамхорӣ нисбати ҳайвоноту наботот ва инчунин ҷалб намудани туризми экологӣ, ки буҷҷаи давлатро ғанӣ мегардонад ва барои баланд бардоштани сатҳи зиндагии мардум хизмат менамояд.
Аммо солҳои охир баргузории фестивалҳо расм шудааст, ки сайёҳон мехоҳанд бо як ҳаракат ду корро анҷом диҳанд, ҳам аз ошноӣ бо ҳунарҳои мардумӣ бархӯрдор шаванд. Ва минбаъд доир намудани чунин фистивал чун анъана ҳамасола баргузор мегардад.
Тасаввур мекунам, сайёҳ вақте дар майдони ҳавои фуруд меояд, ҳанӯз аз муҳити ин ҷо, аз чеҳра ва тарзи муомилаи марзбонҳо хидматгузоронӣ дигар нахустин тасавуроташро дар бораи мардуми кишваре, ки ба он қадам мегузорад, ҳосил мекунад. Ба гуфтаи як сайёҳи фаронсавӣ чизе, ки дар Тоҷикистон барояш хуш меояд, ин аст, ки ронандагону фурӯшандагон байни худӣ ва бегона фарқ намегузоранд .Бино ба маълумоти мавҷуда, сайёҳоне, ки бо воситаҳои нақлиёти худашон Помирро сайр карданд, ба маротиб афзуда, шуморашон сол ба сол боло меравад. Дижҳои бостонии аҳди Кӯшониён, чашмаҳои шифобахш, табиати дастнахӯрда, қуллаҳои баланд, пиряҳҳо, табиати шигифтангезу нотакрор, фарҳангу ҳунари мардум, сайёҳонро мисли оҳанрабо ба сӯи худ мекашанд. Бо ёрии роҳбарияти давлат маҳдудияту масдудаҳо, ки дар роҳи густариши сайёҳӣ ҷой дошт, бартараф гардид. Аз ҷумла, маҳдудияти сафари сайёҳони ҳориҷӣ ба кӯли Сарез афзуда, акнун ширкати маҳаллии «Сарез Травел» метавонад сайри хоҳишмандони тамошои ин кӯли афсонавиро аз маркази вилоят ташкил намояд.
Имконияти густариши сайёҳӣ дар Бадахшон хеле зиёд аст. Агар фақат кӯлҳоро гирем, дар ҳудуди Бадахшон бештар аз 140 обванди хурду бузург мавҷуд мебошад. Ин воқеият сарзамини пурасрор ва биҳиштосоро ба чашми бинандагон боз ҳам зебо тарҷил ва медиҳад. Яке аз нухустин сайёҳони рус бо таассуроти амиқ аз шукӯҳи кӯлҳои минтақа онҳоро «чашмони нилгун»-и Помир унвон намудааст.
Ин кӯлро кӯҳҳои осмонбӯс дар баландии 3200 метр аз сатҳи баҳр бо захоири 17 миллиард метрии мукааб оби ширин дар каф гирифтаанд. Сарезро бархе аз мутахассисон барои эҳтимолияти хатароти рахнашавӣ «аждаҳои хуфта», аммо иддае барои зебои ва табиати нотакрораш «нозанини хуфта» унвон мекунанд. Кӯли Сарез ба яке аз ҷойҳои диданӣ барои дӯстдорони зиёди сайёҳии экологии дохилу ҳориҷи кишвар табдил ёфтааст.
Қуллаҳои бо виқору сарафрози Бадахшон рамзи мардуми сарбаланди ин сарзамин буда, «чашмони нилгун» ба ин пайкар шукӯҳ ва зебоии бештаре мебахшанд. Балантарин қуллаҳои Осиёи Марказӣ Исмоили Сомонӣ (собиқ Коммунизм) ва Истиқлол (собиқ Ленин), пиряхҳои Федченко ва Грум-Грижимайло дар Помир ҷой дошта, ҳамасола кӯҳнавардони зиёд ба манзури фатҳи онҳо ва пажӯҳишу тамошои пиряхҳо ба Тоҷикистон меоянд. Бо ибтикори Донишгоҳи Осиёи Марказӣ тарҷумонҳо дар забонҳои гуногун ва роҳбаладони сайёҳӣ омода гардидаанд. Вале дар Бадахшон, ки 97 дар садаш кӯҳсор аст ва як мактаби кӯҳнавардро ташкил менамоянд.
Ҳукумати кишвар барои густариши сайёҳӣ тамоми имкониятро фароҳам сохта, меҳмонхонаҳои замонавӣ, бошишгоҳҳои тафреҳӣ, ошхонаҳо, боло бурдани сатҳу сифати хизматрасонӣ дар онҳо ва фарҳанги баланди миллӣ аст, ки Тоҷикистон дар радифи давлатҳои ҷолиб барои сайёҳӣ қарор гирифтааст.
